24կմ Քայլարշավ դեպի Գեղարոտի ջրվեժ, Արագած լեռ

Մեր ճանապարհորդության ամենահիշարժան պահերից մեկը եզդի ընտանիքներին հանդիպումն էր, ովքեր դաշտերում ճամբարներ էին դրել՝ անասնապահությամբ զբաղվելու համար։ Եզդիները քրդերեն խոսող էթնո-կրոնական փոքրամասնություն են՝ հնագույն արմատներով Միջին Արևելքից։ Նրանց հավատքը եզակի է՝ միախառնելով զրադաշտականության, իսլամի, քրիստոնեության և մեսոպոտամյան հին դավանանքների տարրեր։ Պատմության ընթացքում նրանք բազմիցս հալածանքների են ենթարկվել, առավելապես Իրաքում, սակայն Հայաստանում գտել են ապահով ապաստան և արդեն դարեր շարունակ կազմում են երկրի անբաժանելի համայնքներից մեկը։

Եզդիները հայտնի են իրենց ջերմ հյուրընկալությամբ, և մեզ էլ սիրով հրավիրեցին իրենց վրաններ՝ հյուրասիրելով իրենց իսկ պատրաստած մածունը, պանիրը և այլ կաթնամթերք։ Մածունը խիտ էր և յուղալի, իսկ լեռան մաքուր օդում այն համտեսելն իսկական հաճույք էր։ Միաժամանակ հնարավորություն ունեցանք տեսնելու նրանց կենցաղը՝ համեստ, բայց լի ջերմությամբ և բարությամբ։

Երեխաները, իրենց պայծառ ժպիտներով և հետաքրքրասեր աչքերով, մեր այցի գլխավոր հուշերից դարձան։ Առանց էլեկտրականության կամ հեռուստացույցի, նրանք զվարճանք էին գտնում պարզ բաներում՝ խաղալով միմյանց հետ, վազվզելով բաց դաշտերում և շփվելով մեզ նման այցելուների հետ։ Բարեբախտաբար, մեզ հետ քաղցրավենիք ունեինք, որոնք երեխաները մեծ ուրախությամբ ընդունեցին։ Սարերում, որտեղ խանութներ չկան, մեր փոքրիկ շոկոլադը նրանց համար իսկական ուրախության առիթ դարձավ։

Տարածքի կենդանիները․ գամփռներ և արջեր

Քայլարշավի ընթացքում մեծ հավանականություն կա, որ կհանդիպեք հայկական շանը՝ գամփռին։ Այս խոշոր և պաշտպանող շները հաճախ ուղեկցում են հովիվներին և պահպանում անասունների հոտերը։ Չնայած իրենց հսկա չափսերին, վախենալու պատճառ չկա։ Գամփռները սովորաբար բարի են և լավ վարժեցված։ Եթե հանդիպեք գամփռի, պարզապես մնացեք հանգիստ, և շունը մեծ հավանականությամբ կշարունակի իր գործը՝ առանց ձեզ անհանգստացնելու։

Պետք է նաև հիշել, որ Արագածի շրջակայքը բնակեցված է նաև շագանակագույն արջերով։ Թեև արջերի հանդիպումները հազվադեպ են, կարևոր է տեղյակ լինել շրջապատից։ Առավել մեկուսացված վայրերում քայլելիս ցանկալի է երբեմն աղմուկ անել՝ անսպասելի հանդիպումներից խուսափելու համար։ Եթե հանկարծ արջ տեսնեք, մնացեք հանգիստ, հետքայլ արեք դանդաղ՝ խուսափելով ուղիղ աչքերի շփումից։ 

Հասանք Գեղարոտի ջրվեժ

Նոր ընկերներին հրաժեշտ տալուց հետո շարունակեցինք վերելքը՝ անցնելով մի քանի փոքր ջրվեժների կողքով, որոնք զարդարում էին արահետը։ Ինչքան մոտենում էինք Գեղարոտի ջրվեժին, այնքան ավելի բարձր էր դառնում հոսող ջրի ձայնը՝ ավելացնելով մեր սպասման հուզմունքը։

Վերջապես հասանք ջրվեժին՝  հիասքանչ տեսարան, որտեղ ջուրը մեծ թափով հոսում էր ժայռերից՝ առաջացնելով սառը և մաքուր լճակ ներքևում։ Տեսարանը պարզապես կախարդական էր, և մենք մի պահ կանգնեցինք՝ վայելելու տեղանքի գեղեցկությունը և հանգստությունը։ Ջրվեժի շրջակայքը կատարյալ վայր էր պիկնիկի համար, ուստի տեղավորվեցինք և հանգիստ վայելեցինք մեր կերակուրը՝ ջրվեժի մեղմ, մեղեդային ձայնի ներքո։

Խորհուրդներ Գեղարոտի ջրվեժի արահետով քայլելու համար

Եթե պլանավորում եք ձեր սեփական արկածը դեպի Գեղարոտի ջրվեժ, ահա մի քանի խորհուրդ, որոնք կօգնեն ձեզ ունենալ լավագույն փորձառությունը.

1. «Սկսեք վաղ առավոտյան» – Քայլարշավը սկսեք վաղ առավոտյան՝ խուսափելու կեսօրվա շոգից և բավական ժամանակ ունենալու ճանապարհն ու տեղանքը վայելելու համար։

2. «Վերցրեք ուտելիք և ջուր» – Արահետին խանութներ չկան, ուստի համոզվեք, որ ձեզ հետ ունեք բավականաչափ սնունդ և ջուր։ Եթե ցանկանում եք փոքրիկ անակնկալներ անել տեղի երեխաներին, կարող եք ձեզ հետ վերցնել կոնֆետներ կամ փոքր քաղցրավենիքներ։

3. «Հագեք հարմար կոշիկներ» – Արահետը երբեմն քարքարոտ և անհարթ է, ուստի խորհուրդ է տրվում ամուր արշավային կոշիկներ կրել։

4. «Հարգեք տեղական սովորույթները» – Եթե հանդիպեք հովիվների կամ եզդիական ճամբարների, եղեք հարգալից նրանց տարածքի և ավանդույթների նկատմամբ։ Նրանք սովորաբար շատ հյուրընկալ են, և ընկերական ողջույնը միշտ կգնահատվի։

5. «Մի վախեցեք գամփռներից» – Այս շները հիմնականում պահպանում են անասունները և սովորաբար վարժեցված են։ Եթե հանդիպեք նրանց, պահպանեք հանգստություն, և նրանք, ամենայն հավանականությամբ, կշարունակեն իրենց գործը։

6. «Զգոն եղեք արջերի նկատմամբ» – Թեև արջերի հանդիպումները հազվադեպ են, միշտ լավ է տեղյակ լինել։ Արահետով քայլելիս աղմուկ արեք՝ նրանց անակնկալ չմատնելու համար, և ցանկության դեպքում ձեզ հետ վերցրեք արջերից պաշտպանվելու սփրեյ։

7. «Հետևեք “Թող ոչինչ չմնա” սկզբունքին» – Ձեր ողջ աղբը տարեք ձեզ հետ և պահեք բնությունը այնպիսին, ինչպիսին այն կա։

8. «Վայելեք ճանապարհը» – Մի շտապեք, գնահատեք շրջակա գեղեցկությունը, շփվեք տեղացիների հետ և ամբողջությամբ ընկղմվեք այս բացառիկ փորձառության մեջ։

Գեղարոտի ջրվեժի արահետով քայլելը պարզապես քայլարշավ չէ․ այն հնարավորություն է կապ հաստատելու Հայաստանի շշմեցուցիչ բնության և հյուրընկալ մշակույթի հետ՝ ստեղծելով անմոռանալի հիշողություններ, որոնք կմնան ձեզ հետ երկար տարիներ։